Ομοσπονδία Αδελφοτήτων Καλαμά Ιωαννίνων
ΤΟ ΡΑΪΚΟ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ
Πως προήλθε η ονομασία του χωριού
Το τοπωνύμιο προέρχεται από το επώνυμο Ράϊκος, που είναι προσαρμογή στην ελληνική του σλάβικου Rajko. Ωστόσο,επειδή το σλάβικο προσωνύμιο συναντιέται επίσης και στα ανατολικά και δυτικά σλάβικα, υποστηρίζεται, ότι είναι προτιμότερη η αναγωγή στο σλάβικο ουσιαστικό raj «οπαράδεισος».
Πως προήλθε η ονομασία του σχολείου
Κατά το έτος 1873 στο χωριό υπήρχαν 48 οικογένειες και λειτουργούσε αλληλοδιδακτικό σχολείο με 17 παιδιά, το οποίο αργότερα ονομάστηκε «Φιλίτειον» ύστερα από δωρεά ου Δημητρίου Φιλίτη.
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Το χωριό του Ράϊκου αποτέλεσε επαναστατικό κέντρο κατά την Ηπειρωτική Επανάσταση του 1854. Σημειώθηκαν συγκρούσεις των αντιμαχομένων όπου Διοικητής ήταν ο Σουλεϋμάν αγά Ταχήρ. Μετά από αυτή τη νίκη έγιναν λεηλασίες και πυρπολήσεις των γύρω χωριών (που είχαν συσπειρωθεί με τους ηττημένους επαναστάτες ) και το χωριό ου Ράϊκου λεηλατήθηκε και ετράπηκαν σε φυγή οι κάτοικοι και τα γυναικόπαιδα και στη συνέχεια εκδιώχθηκαν από τους άνδρες του Σουλεϋμάν αγά Ταχήρ. Κάτω από το χωριό, στον Καλαμά, πάνω στο δρόμο που συνέδεε τα Γιάννενα με τους Φιλιάτες, υπήρχε πέτρινο γεφύρι με μια καμάρα, κτίσμα του Αλή πασά, που λεγόταν του Ράϊκου. Δίπλα του και πιο συγκεκριμένα στη δεξιά όχθη τουποταμού, υπήρχε φυλάκιο στρατού (νταμπόρ) με «επικεφαλής τσαούση ή όνμπαση της Χωροφυλακής και χάνι», ο οποίος φορολογούσε τους διαβάτες με χρήματα και τους βοσκούς με χρήματα και πρόβατα. Στην εποχή του Αλή πασά λειτουργούσε εκεί υποτελωνείο, όπου το τουρκικό κράτος( το1853) είχε έσοδα 7.500 γρόσια. Σ’αυτό ο γεφύρι σταμάτησαν οι εξεγερμένοι το 1830 κατά της Τουρκικής Διοίκησης.
Πως προήλθε η ονομασία του χωριού
Το τοπωνύμιο προέρχεται από το επώνυμο Ράϊκος, που είναι προσαρμογή στην ελληνική του σλάβικου Rajko. Ωστόσο,επειδή το σλάβικο προσωνύμιο συναντιέται επίσης και στα ανατολικά και δυτικά σλάβικα, υποστηρίζεται, ότι είναι προτιμότερη η αναγωγή στο σλάβικο ουσιαστικό raj «οπαράδεισος».
Πως προήλθε η ονομασία του σχολείου
Κατά το έτος 1873 στο χωριό υπήρχαν 48 οικογένειες και λειτουργούσε αλληλοδιδακτικό σχολείο με 17 παιδιά, το οποίο αργότερα ονομάστηκε «Φιλίτειον» ύστερα από δωρεά ου Δημητρίου Φιλίτη.
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Το χωριό του Ράϊκου αποτέλεσε επαναστατικό κέντρο κατά την Ηπειρωτική Επανάσταση του 1854. Σημειώθηκαν συγκρούσεις των αντιμαχομένων όπου Διοικητής ήταν ο Σουλεϋμάν αγά Ταχήρ. Μετά από αυτή τη νίκη έγιναν λεηλασίες και πυρπολήσεις των γύρω χωριών (που είχαν συσπειρωθεί με τους ηττημένους επαναστάτες ) και το χωριό ου Ράϊκου λεηλατήθηκε και ετράπηκαν σε φυγή οι κάτοικοι και τα γυναικόπαιδα και στη συνέχεια εκδιώχθηκαν από τους άνδρες του Σουλεϋμάν αγά Ταχήρ. Κάτω από το χωριό, στον Καλαμά, πάνω στο δρόμο που συνέδεε τα Γιάννενα με τους Φιλιάτες, υπήρχε πέτρινο γεφύρι με μια καμάρα, κτίσμα του Αλή πασά, που λεγόταν του Ράϊκου. Δίπλα του και πιο συγκεκριμένα στη δεξιά όχθη τουποταμού, υπήρχε φυλάκιο στρατού (νταμπόρ) με «επικεφαλής τσαούση ή όνμπαση της Χωροφυλακής και χάνι», ο οποίος φορολογούσε τους διαβάτες με χρήματα και τους βοσκούς με χρήματα και πρόβατα. Στην εποχή του Αλή πασά λειτουργούσε εκεί υποτελωνείο, όπου το τουρκικό κράτος( το1853) είχε έσοδα 7.500 γρόσια. Σ’αυτό ο γεφύρι σταμάτησαν οι εξεγερμένοι το 1830 κατά της Τουρκικής Διοίκησης.